Wszystko zaczyna się od stopy – czyli jak płaskostopie zaburza postawę ciała ?
Autor: Marek Purczyński
Teoria w przekazie mówionym z YT
Kiedyś płaskostopie było powodem dyskwalifikacji poborowego do służby wojskowej, dziś jest lekceważąco uważane za drobną przypadłość stóp. W dobie zaawansowanej medycyny, która potrafi wyjaśnić niemal wszystko, nadal wielu ludzi cierpi na bóle kolan, czy bioder, które rzekomo maja podłoże natury autoimmunologicznej lub genetycznej. W mojej praktyce przekonałem się, że wpływ na bóle stawów ma przede wszystkim suma mało znaczących często powtarzanych bodźców, jak np. nieznaczne zbaczanie kolana do środka podczas chodu lub krzywo stawiana stopa. Innym przykładem takiego niewidzialnego destrukcyjnego wpływu na kończynę dolną jest właśnie płaskostopie.
Płaskostopie, czyli obniżenie sklepienia stopy jest bardzo szeroko występująca wadą postawy ciała. Wyróżnia się dwie podstawowe formy płaskostopia – podłużne, w którym spłaszczeniu ulega łuk podłużny stopy oraz poprzeczne, w którym dochodzi do rozluźnienia więzadeł spinających głowy kości śródstopia. Obie formy niosą z sobą wiele konsekwencji i zazwyczaj występują wspólnie. Płaskostopie poprzeczne powoduje występowanie palucha koślawego czyli tzw. Halluxa oraz bolesnych odcisków na podeszwach stóp, które są następstwem notorycznego odgniatania konkretnych obszarów skóry stopy. Natomiast płaskostopie podłużne zaburza w zasadzie całą biomechanikę ruchu kończyn dolnych. Proces ten jest niezwykle złożony i w celu opisania go posłużę się pewnymi uproszczeniami. Na początku trzeba zrozumieć, iż ciało człowieka stanowi układ szeregowy, w którym każda zmiana ustawienia danej części ciała (stawu, kości, mięśnia) wpływa na ustawienie jej sąsiadów powyżej i poniżej. Opisując żywego człowieka trzeba mieć na uwadze tą mięśniowo – powięziową spójność, która nijak się ma do anatomicznego opisu oddzielonych od siebie podzespołów. Z tego powodu ból kolana nie zawsze ma swoją przyczynę w kolanie, a zwyrodnienia bioder możemy zawdzięczać bardziej temu, że wiele lat zaburzaliśmy naturalny sposób chodu, a nie np. naszym genetycznym predyspozycjom.
Kończyna dolna stanowi układ, w którym staw skokowy, biodrowy i kolanowy są jednakowo ważne. Dysfunkcja każdej z wymienionych struktur zaburza pracę pozostałych. Na przykład zbyt mały zakres ruchu w którymś z połączeń stawowych będzie wymuszał zwiększenie zakresu w stawach sąsiednich, co przyczynia się do przeciążeń i chorób.
Punkt stanowiący początek zaburzeń znajduje się w rejonie kostki dolnej, czyli w kościach stępu. To właśnie wadliwe ułożenie kości stępu, a konkretnie nieprawidłowe ustawienie stawu skokowo- łódkowo – piętowego prowadzi do nadmiernego nawrócenia stopy, co powoduje opadanie kości łódkowatej ku dołowi i widoczne obniżenie łuku stopy. Ten stan wpływa na nieprawidłowości w mechanice rozcięgna podeszwowego co np. u biegaczy może wywoływać zapalenie tego rozcięgna. Innym powikłaniem jest zapalenie ścięgna Achillesa i ostrogi piętowe – z powodu skośnego ułożenia kości piętowej zmienia się ułożenie przyczepu ścięgna Achillesa. Takie ścięgno nie będzie w stanie prawidłowo przenosić sił generowanych z mięsni łydki i w skrajnych przypadkach po latach nieprawidłowej eksploatacji może ulec nawet zerwaniu.
Idąc ku górze kolejnym powikłaniem płaskostopia będzie rotacja wewnętrzna kości podudzia. Prowadzi ona osłabienia pracy grupy bocznej mięsni podudzia, ale co najgorsze zrotowana do wewnątrz kość piszczelowa zaburza mechanikę pracy stawu kolanowego co prędzej czy później doprowadza do uszkodzeń chrząstki stawowej i łąkotek w obrębie kolana. Płaskostopie bezpośrednio przyczynia się do koślawości kolan. W koślawości element stawu kolanowego – rzepka zaczyna niefizjologicznie zsuwać się do boku urażając chrząstkę stawową, a taki stan rzeczy błyskawicznie doprowadza do jakże popularnej chonodromalacji stawu udowo – rzepkowego. Entezopatia ścięgna mięśnia czworogłowego uda czyli tzw. Kolano skoczka to też poniekąd następstwo płaskostopia.
Zła pod względem biomechanicznym praca koślawych kolan powodująca nieefektywne opieranie się sile grawitacji w rezultacie może doprowadzić również do urazów więzadeł, zapalenia mięśni przyczepiających się do tzw. Gęsiej stopy (okolica leżąca przyśrodkowo na kości piszczelowej pod kolanem) i zapalenia pasma biodrowo – piszczelowego (zewnętrzna strona uda)
Jeśli płaskostopie ma tak ogromny wpływa na kolana to jak będzie oddziaływało na biodra? Z powodu opadania łuku stopy staw biodrowy będzie blokował się w permanentnej rotacji wewnętrznej, co może dawać dokuczliwe bóle w pachwinie i na zewnątrz bioder. Wiele dolegliwości mięśnia gruszkowatego (rwa kulszowa itp.) również swoją faktyczną przyczynę może mieć właśnie w niewydolnym łuku stopy. Dodatkowo dochodzi do przykurczu zgięciowego, który nieuchronnie wywoła nadmierne przodopochylenie miednicy. Jego skutki będą odczuwalne w postaci bólu kręgosłupa lędźwiowego (hiperlordoza lędźwiowa). Łańcuch dolegliwości ciągnie się dalej ku górze jednak zasób informacji do przekazania zdecydowanie wykracza poza tematykę tego artykułu.
Skoro płaskostopie jest tak poważną dolegliwością, jak więc sobie z nim radzić ?
Po pierwsze: Popraw elastyczność stopy !!!
Po drugie: Zadbaj o prawidłowe ułożenie łuków stóp – „naucz” mózg, w jaki sposób mięśnie powinny utrzymywać kości stepu.
https://www.youtube.com/watch?v=RclzZfwlZQI
Po trzecie: Przenieś wyuczony nawyk na każdą pożądaną czynność ruchową – chodzenie bieganie, skakanie – one wszystkie wymagają odpowiedniego napięcia w okolicy stawu skokowego dolnego
Każda z opisanych faz może zajmować różna ilość czasu w zależności od: determinacji osoby ćwiczącej, sprawności uczenia się, przebytych urazów, wieku itp. Nie ma jednego przepisu który powie ile czasu zajmie proces rehabilitacji. Każdy jest inny i wymaga innej ilości czasu pracy. Ważne jest to że efekty na pewno przyjdą jeśli będziesz systematycznie, codziennie poświęcać kilka minut na pracę ze stopami. Oczywiście warto zastosować też wkładki do butów supinujące stopę, są skuteczne, jednak tylko częściowo rozwiązują problem, ponieważ bosa stopa nadal jest bezsilna na działające na nią siły. Starczy zapomnieć włożyć wkładek i cały problem wraca, ze zdwojoną mocą.
Skutkiem przywrócenia prawidłowego sklepienia stopy będzie poprawa globalnej postawy ciała, lepsza wydolność i wzrost siły mięśniowej oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia wielu opisanych w tekście kontuzji.
